Kwitnące Łaki

Pokud se rozhodneme založit si kvetoucí louku, musíme počítat s tím, že ne všechno půjde přesně podle našich plánů. Nebo možná lépe řečeno- vývoj si bude řídit sama příroda. Proto bychom měli mít na paměti 2 hlavní zásady, a to pokoru k přírodním procesům vzhledem k výše napsanému, a potom také trpělivost, protože mnoho bylinných druhů začne kvést až ve druhém, ale také někdy v třetím nebo dokonce čtvrtém roce po založení a vysetí.

Během času bude na louce docházet ke změnám v druhové skladbě rostlin, a to vlivem faktorů, které nemůžeme dost dobře ovlivnit a proto je musíme přijmout jako vyšší moc. Docela určitě mezi ně patří například rozdíly v počasí mezi jednotlivými roky. K tomu je potřeba počítat s procesem postupného oteplování v našich zeměpisných šířkách, které je neoddiskutovatelné a můžeme se pouze dohadovat o tom, do jaké míry je způsobené lidskou činnosti. To však nic nezmění na postupném zvyšování podílu teplomilnějších druhů, které budou zároveň snášet i delší období sucha. Do vývoje louky nám zasáhne zcela jistě také kolonizace rostlinnými druhy z blízkého okolí, a to včetně nepůvodních a bohužel někdy i invazivních taxonů.

Abychom však nebyli tak skeptičtí- jsou i faktory, které ovlivnit můžeme. Patří mezi ně především správné načasování termínů jednotlivých sečí. Květnaté louky podle místních podmínek budeme sekat nejčastěji 2x ročně, v sušších oblastech 1x a někde naopak i 3x (poslední seč je podzimní). S termíny můžeme v jednotlivých letech improvizovat a vývoj druhového spektra naší louky bude do určité míry záviset i na metodě pokus-omyl, což je však v pořádku, jedná se vždy o vratné procesy.  Pokud se na louce budou vyskytovat ohniska plevelných a ruderálních druhů, zejména v prvních letech po založení, je dobré je mechanicky zlikvidovat. V případě zásadnějšího rozšíření nežádoucích druhů můžeme na části plochy provádět intenzivnější (častější) seč nebo založit část porostu znovu. Také můžeme naopak některé druhy rostlin cíleně dosévat, pokud budeme přesvědčeni, že najdou na našem pozemku vhodné stanovištní podmínky. 

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Sieć współpracy "Kwitnące Łąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Zelená je střecha částečně nebo zcela pokrytá vegetací, která roste buď z půdy nebo speciálního odlehčeného pěstebního substrátu nad hydroizolační membránu. Střecha také může obsahovat další vrstvy, jako například kořenovou bariéru, odvodnění a zavlažování. Zatravněné střechy jsou po staletí známé nejen v chladnějším podnebí Islandu, Skandinávie, Kanady a severu USA, ale například i v teplém podnebí Tanzanie.

V dnešní době jsou stále častěji používaným prvkem výstavby nových budov nebo i rekonstrukce těch stávajících. Díky zeleným střechám se zejména do měst vrací zeleň a to i do míst, kde ji není možné mít na úrovni základního terénu. Celkově zvyšují estetickou hodnotu budovy, zlepšují teplotní i zvukové izolační vlastnosti a snižují interiérové tepelné výkyvy, zadržují srážkovou vodu a jejím vypařováním zlepšují mikroklima. Kromě toho, jsou-li dobře konstrukčně provedeny, chrání a zvyšují životnosti střešního pláště a střešní konstrukce.

Dnes si můžeme v případě plánování zelené střechy vybrat z celé řady typů, a to v závislosti na konstrukci domu a také podle toho, jaký máme celkový záměr. Nejvíce se zelené střechy uplatňují na pultových a mírně šikmých střechách, ale lze je vytvořit i na střechách sedlových. Pokud chceme mít střechu nízko údržbovou, zvolíme extenzivní variantu. Ta spočívá ve výsadbě suchomilných rostlin, sukulentů (rozchodníků a netřesků), mechů a suchomilných trav do odlehčeného substrátu. Porost lze založit výsadbou jednotlivých rostlinek, výsevem semen či řízků a kdo je netrpělivý, nejrychleji dosáhne cílového stavu použitím již předpěstovaných koberců. Ty jsou však pochopitelně cenově nejdražší. Péče o takovou střechu je minimální, prakticky bez zálivky, a jen občas odstraníme případné plevelné nechtěné rostliny.

Pokud chceme naopak zelenou střechu, o kterou se budeme starat a která může pro nás být i příjemným pobytovým místem (zde již spíše hovoříme o střešní zahradě), potom je samozřejmě nutné počítat s robustnější konstrukcí střechy, závlahou a samozřejmě vyššími náklady. Nejsme však omezeni jen na výběr suchomilných druhů rostlin a i na střeše si potom můžeme vytvořit například kvetoucí loučku.

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Sieć współpracy "Kwitnące Łąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Pravděpodobně největší a možná i nejznámější louky, tedy alespoň mezi širší ochranářskou veřejností, najdeme na česko-slovenské hranici v Chráněné krajinné oblasti Bílé Karpaty a jejich okolí, například v jižní části Vizovických vrchů. Jedná se o mimořádně bohaté louky z pohledu biodiverzity, o čemž svědčí například fakt, že celkem zde bylo vyhlášeno 42 lučních maloplošných zvláště chráněných území s celkovou plochou 1 127 ha. Příkladem jsou národní přírodní rezervace Čertoryje a Jazevčí nebo národní přírodní památka Búrová. Tyto louky vznikly jako polopřirozená náhradní vegetace na místě původních lesostepí, teplomilných doubrav, dubohabřin a bučin. Jejich druhová bohatost je zapříčiněna více faktory, a to pestrostí stanovišť, kdy vedle sebe mohou existovat druhy suchých trávníků (válečka prapořitá, sveřep vzpřímený, šalvěj luční), mezofilních luk (třeslice prostřední, kopretina bílá), střídavě vlhkých luk (bezkolenec rákosovitý, bukvice lékařská, srpice barvířská, mochna bílá) a lučních pramenišť, stejně jako teplomilných doubrav a lesních lemů (smldník jelení, kakost krvavý).

Příznivě k úrovni diverzity přispívá také dochovaná mozaika malých lesních porostů a solitérních stromů, zachování kontinua tradičního hospodaření (každoroční festival ručního kosení za pomoci stovek dobrovolníků z celé země)  a nízká míra hnojení. Bělokarpatské louky jsou bohaté i na opravdu vzácné chráněné druhy orchidejí, jako jsou např. vstavač mužský, vstavač kukačka, tořič včelonosný nebo pětiprstka žežulník. Celkově bylo na bělokarpatských loukách zjištěno přes 800 druhů rostlin, z nichž 90 je silně nebo kriticky ohrožených. Bylo zde nalezeno také například přes 400 druhů mechorostů. Na rostliny jsou potom vázány různé druhy bezobratlých živočichů. Jedná se o druhově nejbohatší luční společenstva v celé střední Evropě.

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Sieć współpracy "Kwitnące Łąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Savana je ekosystém složený z travních porostů a roztroušených dřevin. Stromy jsou od sebe v takových vzdálenostech, že jejich koruny netvoří zapojený porost a otevřená klenba poskytuje dostatek světla pro rozvoj bylinného patra. Savany se vyskytují v oblastech s teplým až horkým podnebím, například v subsaharské Africe, Austrálii, Jižní Americe a Jižní a Jihovýchodní Asii. Během roku jsou zde výrazně oddělena období sucha a dešťů. Právě suchá období jsou rozhodující pro snížený výskyt dřevin, díky čemuž v těchto oblastech nevyroste klasický les. Podle množství a pokryvnosti dřevin se rozlišují čtyři formy savan, a to savanové lesy, kde stromy tvoří téměř lesní klenbu avšak stále ještě propouštějí dostatek světla pro růst souvislého porostu travin, dále stromové savany s rozptýlenými stromy a keři, keřové savany s rozptýlenými keři a nakonec travnaté savany, kde se dřeviny nevyskytují vůbec. S klesajícím podílem dřevin jsou obvykle jednotlivé oblasti také sušší.

Podle vodního režimu, respektive období sucha se savany dělí na také 4 typy. Jsou to vlhké savany vzniklé uměle na místě vykáceného deštného pralesa (Afrika) nebo na těžkých chudých půdách v Jižní Americe, dále suché savany s baobaby v Africe nebo s blahovičníky v Austrálii, trnité savany v afrických polopouštních oblastech kolem Sahary a pouště Kalahari a nakonec zaplavované savany na místech s málo propustným podložím, které se stávají sezónními mělkými jezery v období dešťů (například bezodtoká delta řeky Okavango v africké Botswaně).

Savany obývá řada ikonických živočišných druhů a typických představitelů jednotlivých kontinentů. V Africe jsou to zebry, žirafy, lvi a další druhy fauny, v Austrálii například klokani. Většina světoznámých afrických národních parků je tvořena také převážně savanami.

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Sieć współpracy "Kwitnące Łąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Označení step pochází z ruštiny a používá se pro označení travnatých oblasti mírného klimatického pásu. Celoročně je zde nedostatek srážek pro růst dřevin a vegetační období trvá obvykle maximálně čtyři měsíce. Tím se odlišují od savan, které jsou v tropických nebo subtropických oblastech, je na nich přirozený řídký porost stromů a je v nich zřetelné střídání období sucha a dešťů. Stepi se vyznačují horkými léty a chladnými zimami. Půdy zde jsou velmi úrodné a v dnešní době tvoří takzvané světové obilnice, klíčové pro obživu celé lidské populace. Stepi se vyskytují ve východní Evropě, Asii a Americe, kde se jim říká v Severní částí prérie a v Jižní pampy.

Na stepní bylinná společenstva jsou vázáni také různí typičtí živočichové. Z obratlovců využívajících dostatek rostlin jsou to kopytníci a drobní hlodavci. Ti slouží za potravu šelmách a dravým ptákům. V jihoamerických pampách žijí také jedni z největších nelétavých ptáků světa podobní pštrosům- nandu stepní a nandu pampový.

Všichni tito obyvatelé stepí se přizpůsobili nedostatku povrchové vody i velkým rozdílům mezi létem a zimou. Totéž však museli udělat i lidé. Původní národy těchto oblastí byli příslušníky kočovných kmenů, kteří se živili pastevectvím. Usedlé zemědělské hospodaření, které velkou část těchto největších lučních ekosystémů planety přeměnilo v ornou půdu, se rozšířilo až v 19. století a největší rozmach zažilo až v následujícím století dvacátém.

I v České republice máme několik malých fragmentů stepí, přičemž většina významnějších ploch je zákonem chráněna. Nejvýznamnější a největší z nich je Národní přírodní rezervace Mohelenská hadcová step v Jihomoravském kraji.

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Sieć współpracy "Kwitnące Łąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Kolejną kultową enklawą łąkową Gór Izerskich jest osada Jizerka. Znajduje się we wschodniej części Gór Izerskich w pobliżu granicy z Polską, pod górą Bukovec. Różni się to zupełnie od budowy geologicznej całego obszaru, ponieważ jest to góra bazaltowa, podczas gdy gdzie indziej dominuje granit. Osią całej osady jest potok Jizerka. Łąki tutejsze są częściowo pochodzenia naturalnego, torfowego, gdyż cała miejscowość jest bardzo podmokła. Łąki w miejscach bardziej suchych powstały natomiast w wyniku działalności człowieka, czyli dopiero po zasiedleniu tego miejsca. Miało to miejsce gdzieś w XVI wieku, pierwsze potwierdzone wzmianki pochodzą z 1539 roku. Początkowo Jizerka była osadą drwali i poszukiwaczy szlachetnych kamieni - szafirów. Później, w XIX wieku, mieszkali i pracowali tu hutnicy szkła. W tym czasie Jizerka przeżyła swój największy rozkwit. Wszystkie te historyczne działania, oprócz drobnego rolnictwa, logicznie rzecz biorąc, doprowadziły do ​​lokalnego, trwałego wylesiania niektórych obszarów. I to właśnie na nich znajdują się łąki stworzone ludzką ręką…..

Dziś Jizerka to przede wszystkim poszukiwany przez cały rok ośrodek turystyczny. Jednak jest on również objęty ochroną ochrony przyrody, gdyż występuje tu wiele gatunków roślin i zwierząt objętych szczególną ochroną. Do najrzadszych można zaliczyć na przykład roślinę mięsożerną: rosiczkę okrągłolistną, brzozę karłowatą, świadka ostatniej epoki lodowcowej, czy przedstawiciela królestwa ptaków – cietrzewia. W okolicy znajdują się także inne ciekawe miejsca na łąkach, ale z reguły są one nieco trudniej dostępne. O przyrodniczym znaczeniu łąk nad Izerą i wokół niej świadczy także fakt, że utworzono tu dwa narodowe rezerwaty przyrody – Torfowisko Izery i Torfowisko Jizerki. Jest to najściślej chroniona kategoria obszarów chronionych w Republice Czeskiej. Oprócz tego znajdują się tu także „zwykłe” rezerwaty przyrody – Černá jezírka i Rybí loučky. Inne ważne, a zatem także chronione miejsca znajdują się po polskiej stronie granicy.

Zdjęcie: Wikimedia

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Siećwspółpracy "KwitnąceŁąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Bardzo ciekawą alternatywą dla nawierzchni utwardzonych są tzw. trawniki żwirowe, które posiadają porównywalne właściwości, jak np. nośność, ale jednocześnie charakteryzują się dużą zdolnością zatrzymywania wody. Stanowią w ten sposób dokładne przeciwieństwo nawierzchni betonowych czy asfaltowych, i to oczywiście w pozytywnym tego słowa znaczeniu, czyli przynajmniej jeśli uznamy, że retencja wody jest korzystna. I prawdopodobnie powinniśmy.

Powierzchnie te składają się z warstwy żwiru, zwykle kategorii 16/32 (to znaczy z pojedynczymi kamieniami o wielkości od 16 do 32 milimetrów), zmieszanej z określoną ilością gleby. Dodaje się do niego około 20%. Do tej mieszanki wysiewa się trawę, która składa się głównie z gatunków traw - wiechliny czerwonej, życicy trwałej i wiechliny łąkowej. Oprócz nich dodaje się niewielką ilość np. krwawnika pospolitego. Ta tak zwana warstwa roślinna ma grubość 15-30 centymetrów. Pod nią może znajdować się warstwa drenażowa, która jest podobnie mocna i składa się z grubszego żwiru. Dzięki temu woda lepiej się wchłonie. Czasami zamiast żwiru stosuje się materiały pochodzące z recyklingu, np. gruz budowlany. Obie te warstwy muszą być odpowiednio zagęszczone. Kiedy trawa jest jeszcze ukorzeniona, można je naprawdę wykorzystać jako parkingi, ścieżki i tym podobne.

W odróżnieniu od nawierzchni rusztowych mają lepszą przepuszczalność wody, dzięki czemu zatrzymują ją lepiej i mocniej, a wręcz przeciwnie, po deszczu nie powstają na nich kałuże. Poza tym mogą mieć także walor estetyczny, gdyż do wysianych mieszanek traw często z czasem dodawane są zioła kwitnące, które tolerują słabe podłoże, deptanie czy jeżdżenie. Trawniki te nie są podlewane. Dlatego często wyglądają na suche, ale jeśli są dobrze ukorzenione, działają. Dlatego z ich wysiewem należy odczekać przynajmniej 3 miesiące wegetacyjne, a dopiero po drugim przystąpić do ich stosowania, lub po trzecim koszeniu. Trawniki te koszone są w miarę potrzeb kilka razy w roku, należy uwzględnić większą wysokość koszenia, aby kosiarka nie miała kontaktu z kamieniami na powierzchni.

Zdjęcie: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Siećwspółpracy "KwitnąceŁąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Sporadycznie na łąkach spotyka się wiele gatunków specjalnie chronionych zwierząt. Skupimy się jednak na tych, którzy z łąkami są wyraźnie związani i spędzą tu znaczną część swojego życia. Najliczniej występują owady. Łąki są domem dla szerokiej gamy motyli, z których najważniejsze pod względem ochrony są np. motyle błękitne, których skomplikowaną historię życiową opisaliśmy w jednym z poprzednich postów. Na wilgotnych łąkach żyje czerwończyk fioletek. W ostatnich latach ponownie rozprzestrzenił się znany paż któlowej, zasiedlający nie tylko łąki, ale i ogrody. Spotkamy tu także przedstawicieli rzadkich motyli nocnych, a na pastwiskach spotyka się zmrocznik wilczomleczek. Przykładem wyjątkowego udanego programu repatriacji, w ramach którego wymarły gatunek motyla powrócił do naszej natury, jest niepylak apollo, który z powodzeniem wrócił na miejsce starego kamieniołomu w pobliżu Štramberka.

Inne rodzaje owadów to niezdarka dziewica, która może dorastać do 15 centymetrów długości, czy różne rodzaje biegaczy zasiedlających łąki od ciepłych stepów (biegacz węgierski) po torfowiska górskie (biegacz zielonozłoty).

Na łąkach reprezentowane są również ptaki szczególnie chronione. Symbolem ochrony przyrody w Unii Europejskiej jest derkacz, mimo swojej nazwy gatunkowej zamieszkujący podmokłe łąki. Dzięki niemu ustalano również dotacje rolne i późniejsze terminy koszenia. Dzięki wspólnemu czesko-austriackiemu programowi ratunkowemu w Znojemsku można spotkać i z  powodzeniem widzieć gniazdować jeden z największych gatunków ptaków – dropia zwyczajnego.

Wśród ssaków można wymienić susła moręgowanego, który zamieszkuje suche trawniki o krótkich łodygach, w tym ciekawych siedliska, takie jak pola golfowe, kempingi czy trawiaste lotniska.

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Sieć współpracy "Kwitnące Łąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Łąka kwietna przy ulicy Rynoltická w Hrádku nad Nisou powstała wiosną 2022 roku, więc właśnie przeżywa swój pierwszy okres zimowy. Charakteryzuje się to na łąkach znacznym przerzedzeniem wegetacji w niesprzyjającym okresie, kiedy mróz niszczy miękkie części nadziemne roślin. Rośliny muszą to przetrwać, ale nie mają możliwości szukania schronienia, jak np. niektóre zwierzęta. Dlatego przeżywają w postaci organów regeneracyjnych i zależy to od tego, czy są to rośliny jednoroczne, czy wieloletnie.

Rośliny jednoroczne kiełkują z nasion iw ciągu jednego roku muszą być w stanie rozmnażać się i produkować następne pokolenie nasion, z którego następnie wyrosną nowe osobniki. Na naszej łące jest to np. mak polny czy tasznik pospolity. Rośliny wieloletnie przeżywają wtedy zimę przy pomocy bulw, cebul, kłączy lub korzeni. W Doninie z tej grupy już w pierwszym roku obficie występowały np. żywokost lekarski, babka lancetowata czy koniczyna łąkowa. Inne wieloletnie rośliny, takie jak mniszek pospolity, hibernują w ciekawy sposób, wykorzystując pąki znajdujące się tuż nad ziemią. Pąki te chronione są przez łuski lub resztki zeschłych liści, aw przypadku opadów śniegu zimą stanowią również doskonałą warstwę izolacyjną i ochronną, zwłaszcza przed mrozem. Pąki posiadają również własne opakowanie ochronne.

Wiosną rozwój roślinności następuje w zależności od temperatur, a także długości dnia, kiedy to rośliny są bardzo wrażliwe na wydłużanie się okresu świetlnego, tzw. fotoperiodu.

                                               Foto: Gabriela Dušková

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Siećwspółpracy "KwitnąceŁąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Bez przesady możemy powiedzieć, że większość naszych rzadkich i specjalnie chronionych gatunków roślin rośnie na łąkach. Występują na wszystkich rodzajach łąki, z wyjątkiem intensywnie zarządzanych. Lista tych gatunków zajęłaby wiele stron, więc będziemy ograniczeni tylko do kilku popularnych przykładów.

Na fragmentach naszych suchych stepów na wiosnę znajdujemy różne rodzaje sasanek lub miłków wiosennych. Z drugiej strony, w wilgornych miejscach znajdują się kwiecsze łąki, w których znajduje się wiele ważnych specjalnie chronionych gatunków, z których najbardziej znane są storczyki ziemskie. Na przykład w Białych Karpatach rośnie ponad 20 różnych gatunków. Na stosunkowo wilgotnych łąkach rośnie pełnik alpejski i na całkowicie podmokłych łąkach torfowych, na przykład wełnianka.

W celu utrzymania występowania istotnych i zrównoważonych populacji tych rzadkich i specjalnie chronionych roślin, niezbędny jest sposób zarządzania, tj. koszenie i wypas. Jak wspominaliśmy wiele razy, łąki są ekosystemami sztucznynmi stworzonymi przez ludzką działalność i są całkowicie od niej zależne. W przypadku społeczności roślin i poszczególnych gatunków podstawowy jest sposób zarządzania. Decydujące są daty koszenia i wypasu, jego intensywność, nawożenie łąki lub wpływające na system wody.

Foto: Google

Kooperační síť "Kvetoucí louky" / Siećwspółpracy "KwitnąceŁąki"

CZ.11.4.120/0.0/0.0/20_032/0002849

Grzyby dla większości ludzi kojarzą się z siedliskami leśnymi, ale oczywiście rosną też na łąkach. Niektóre z nich spotkać można na obrzeżach muraw w pobliżu lasu lub nawet na pojedynczych drzewach. Są to dobrze znane rodzaje grzybów grzybopodobnych, takie jak kozak brzozowy czy koźlarz pomarańczowożółty, które, jak sugeruje ich nazwa rodzajowa, można spotkać w pobliżu brzóz. Na obrzeżach drzewostanów świerkowych dla odmiany można znaleźć np. mleczaj świerkowy.

Jednak niektóre rodzaje grzybów bezpośrednio preferują biotopy łąkowe. Najbardziej znane są różnego rodzaju grzyby czy czubajki. Jednak na łąkach występuje wiele innych bardzo interesujących rodzajów grzybów, z których wiele jest jadalnych i często bardzo pięknych dla oka.

Są to na przykład gąski, które rosną w trawie przez cały sezon wegetacyjny od kwietnia do grudnia. Znane są również czernidłaki – kopakowaty i pospolity, które rosną nawet na wypielęgnowanych trawnikach, które są często koszone, zwłaszcza jesienią. Czernidłak kopakowaty też jest jadalny, ale uwaga - w połączeniu z alkoholem staje się trujący!

Niektóre gatunki rosną w trawie w sadach, w pobliżu drzew owocowych. Przykładem może być dzwonkówka tarczowata, która jest jadalna, ale ma wśród swoich krewnych w obrębie rodzaju jednego z najbardziej trujących grzybów w naszych lasach - śmiercionośną dzwonkówkę trującą.

Na łąkach spotkać można także np. twardzioszki, wodnichi czy podstawczaki. Znane są również lysiczki halucynogenne, z których niektóre preferują biotopy łąkowe.

Niektóre połączenia w ekosystemach łąkowych kryją ciekawe i złożone historie. Jednym z nich jest połączenie motyli modrzasków z kwiatem krwiściągiem i mrówkami.

Modrzasek nausitous żyje, jak sama nazwa wskazuje, na wilgotnych łąkach. Do jego istnienia konieczne jest, aby krwiściągi rosły w bezpośrednim sąsiedztwie. Dorosłe motyle i ich gąsienice żywią się tymi roślinami. Dorosłe motyle żyją tylko kilka dni, w lipcu i sierpniu. W ich trakcie muszą mieć czas na rozmnożenie się i złożenie jaj - i to gdzie indziej, niż na krwiściągi. Tutaj z jaj wylęgają się gąsienice, które żerują na roślinie żywicielskiej przez dwa do trzech tygodni, zanim opadną na ziemię. To, co pozornie powinno oznaczać pewną śmierć dla stosunkowo bezbronnej gąsienicy, jest w rzeczywistości tylko kolejną subtelną częścią jej cyklu życiowego.

Modrzaski nausitous potrzebują miejsca z bardziej suchą glebą na podmokłych łąkach, na których żyją mrówki. Gąsienica czeka na nich na ziemi. Aby aktywnie je wabić, wydziela substancje podobne do mrówczych feromonów. Muszą mieć naprawdę dużo szczęścia, bo kłujące mrówki nie oddalają się od mrowiska dalej niż na kilka metrów. Wiele gąsienic nie doczeka się mrówek lub są zabierane do gniazd przez inne gatunki i tam giną, ale jeśli im się poszczęści, robotnice mrówek kłujących je znajdują i zabierają do gniazda. Tam karmią je mrówki, chociaż gąsienice nadużywają gościnności gospodarzy i zjadają ich larwy i kokony. W następnym roku z gąsienicy staje się w mrowisku kokon i po dwóch, trzech tygodniach wyłania się z niego motyl. Aby uniknąć zjedzenia przez mrówki, wykluwa się wcześnie rano, kiedy mrówki nie są jeszcze aktywne.

Na nowo założonej kwiecistej łące w Hrádku nad Nisou przed drugim koszeniem było dużo koniczyny. Co dokładnie kryje się pod tym oznaczeniem? Są to jednoroczne i wieloletnie zioła łąkowe z rodziny motylkowatych. Do najbardziej rozpowszechnionych w naszych krajach należą np. jak sama nazwa wskazuje koniczyny, a także bobowate, lucerny, wyki, komonice czy cykoria. Na polach uprawia się koniczynę łąkową i lucernę jako ważne uprawy gospodarcze.

Stanowią źródło wysokiej jakości paszy dla zwierząt gospodarskich. Zawierają dużą ilość białka i są lekkostrawne. Ciekawą cechą koniczyny jest obecność na korzeniach specjalnych bakterii, dzięki którym azot atmosferyczny jest transportowany przez roślinę do gleby. W ten sposób koniczyny faktycznie użyźniają glebę przez całe swoje życie. Około 150 kilogramów azotu rocznie trafia do gleby z jednego hektara koniczyny!

Ponadto koniczyny potrafią zatopić swoje korzenie naprawdę głęboko, często ponad 2 metry pod powierzchnią, a niektóre gatunki sięgają głębokości około 10 metrów! Mogą w ten sposób pobierać składniki pokarmowe i wilgoć z głębszych warstw gleby, a jednocześnie głęboko ją napowietrzają i poprawiają jej zdolność do zatrzymywania wody. Są zatem nie tylko ważnymi uprawami gospodarczymi, ale także pionierskimi roślinami sadzonymi na terenach docelowych podczas rekultywacji niektórych obszarów zdegradowanych.

Na łąkach występuje też cały szereg zwierzątek, niektóre z nich poszukują tu tylko pożywienia, jak na przykład wielcy roślinożercy – w naszych warunkach różne gatunki zwierząt racicznych (jeleń, sarna, daniel i inne). Dla niektórych łąka jest owszem biotopem na całe życie. Najwięcej takich gatunków znajdziemy wśród owadów. I często są to bardzo komplikowane relacje. Na przykład gąsienice niektórych motyli żerują na jednym gatunku roślin! Również wśród innych grup owadów są wyłącznie gatunki łąkowe – niektóre owady, pluskwiaki, konik polny lub szarańcza, których gdzie indziej nie spotkamy.

Na łąkach żyją również kręgowce. Niektóre gatunki płazów preferują środowisko łąkowe, acz w odróżnieniu od owadów nie są one z nimi wyłącznie związane. Należy do niech na przykład jaszczurka pospolita.

Na łąkach znajdziemy cały szereg ptaków. Z ptaków śpiewających jest to na przykład pliszka lub trznadel łąkowy, dalej bekas żyjący na podmokłych łąkach i należący do rodziny ptaków błotnych a również  chruściel polny, który pomimo swojej nazwy żyje na łąkach i pastwiskach i stał się jednym ze symboli ochrony przyrody w całej Unii Europejskiej, ponieważ dzięki niemu uregulowało się zagospodarowanie licznych gruntów na obszarach podgórskich.

Wśród gatunków łąkowych występują również ssaki. Typowym przedstawicielem jest suseł moręgowany, który żyje tylko na nisko rosnących przestrzeniach trawiastych, ponieważ widzi  zbliżających się drapieżników. W okolicznych krajach, gdzie są wysokie góry, występuje w  górnych granicach lasu świstak górski.