Wykonawcy:
Jarosław Thiel – dyrygent
Lydia Teuscher, Isabel Schicketanz – soprany
Franziska Gottwald, Julia Böhme – alty
Sebastian Kohlhepp – tenor
Martin Schicketanz – bas
Wrocławska Orkiestra Barokowa
Program:
Johann Adolf Hasse Il sogno di Scipione
***
Johann Sebastian Bach Laßt uns sorgen, laßt uns wachen – kantata BWV 213
Czas trwania koncertu: [110']
„Sen Scypiona” Johanna Adolfa Hassego to opera o fabule ujętej w ciekawą formułę snu. Dzieło wykonają rewelacyjni niemieccy soliści oraz grająca na instrumentach historycznych Wrocławska Orkiestra Barokowa pod batutą Jarosława Thiela.
Tytułowy bohater to autentyczny rzymski generał z II wieku p.n.e. We śnie ukazują mu się boginie szczęścia (Fortuna) i stałości (Constanza) – żądają od niego natychmiastowej decyzji, za którą z nich chce w życiu podążać. Pojawiają się też przodkowie bohatera, by pouczyć go o nieśmiertelności duszy i nagrodzie dla dobrych ludzi po śmierci oraz o znikomości rzeczy ziemskich. Treść dzieła, za którą odpowiada największy librecista w historii, Pietro Metastasio, została zaczerpnięta z rozprawy O rzeczypospolitej starożytnego mówcy i filozofa Cycerona, w której autor starał się stworzyć portret idealnego władcy. W opowiadaniu o śnie Scypiona zawarł pouczenie o tym, że rządzący powinni oprzeć się pokusie dążenia do własnych przyjemności i postępować rozważnie, zawsze na pierwszym miejscu stawiając dobro państwa.
Opera miała swoją premierę w Warszawie. Gdy tron polski objęli znani z zamiłowania do sztuki, w tym opery, elektorzy sascy, w Ogrodzie Saskim wzniesiono wolno stojący teatr publiczny, wzorowany na drezdeńskim Opernhaus, na ponad 500 miejsc. Został on nazywany przez Polaków Operalnią. Był to teatr dworski, dostępny jednak dla publiczności spoza otoczenia króla. Życie operowe rozwijało się szczególnie w trakcie tzw. wojny siedmioletniej, kiedy August III musiał przenieść się wraz z dworem z Drezna do Warszawy. Jego etatowy kompozytor Johann Adolf Hasse wyjechał wówczas do Włoch, jednak bywał w Polsce, aby nadzorować wystawienia swych dzieł. Na pewien czas Warszawa przejęła operową świetność stolicy Saksonii: przedstawienia były liczne, trwały po kilka godzin, towarzyszył im balet, na każdy spektakl wydawano po kilkaset darmowych biletów. Wystawiano głównie dzieła ogromnie popularnego wówczas Hassego, kompozytora, śpiewaka i nauczyciela, a prywatnie przyjaciela Metastasia.
Świecka kantata Johanna Sebastiana Bacha ma treść bardzo podobną do Snu Scypiona. W opartej na opowiadaniu Prodikosa z Keos przypowieści młody Herkules na rozstajnym drogach spotyka personifikacje Cnoty i Pożądania, a heros musi dokonać wyboru, co uczyni w życiu nadrzędną wartością. Bach skomponował tę kantatę na jedenaste urodziny księcia elektora Saksonii Friedricha Christiana w 1733 roku.
Dzieła mówiąca o przymiotach dobrego władcy i prawego bohatera wpisują się w tegoroczny festiwalowy nurt rozważań nad sprawowaniem rządów i losami państw, porusza temat uwolnienia się od więzów egoizmu i pogoni za przyjemnościami. Przywołuje także czasy świetności kulturalnej osiemnastowiecznej Polski, do której tradycji odwołuje się Wrocławska Orkiestra Barokowa. (info 53. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans)
