Coroczne obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” są okazją do uczczenia pamięci o tych ludziach oraz ich powojennej walce, są także niecodzienną lekcją historii przyczyniającą się do odkłamywania obrazu polskiego podziemia niepodległościowego - nierzadko nazywanego w okresie PRL  „reakcyjnymi bandami” lub „bandytami” - i przywracania mu należnego miejsca na kartach historii i w świadomości wielu Polaków. Prowadzenie niezależnych badań naukowych po roku 1989 oraz powstanie Instytutu Pamięci Narodowej przyczyniły się do rozpoczęcia tego procesu.
1 marca jest datą symboliczną. Tego dnia w 1951 r. zamordowano w więzieniu mokotowskim w Warszawie strzałem w tył głowy członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej organizacji kontynuującej od 1945 r. tradycję AK. W lutym 2011 r. Sejm RP przyjął ustawę, zgodnie z którą 1 marca stał się Narodowym Dniem Pamięci o Żołnierzach Wyklętych.